ΟΙ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΙ ΟΤΙ ΕΧΟΥΝ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΗ ΤΑΥΤΗ Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΟΥΣ

του Γιώργου Ιεροδιάκονου*

Είναι πραγματικά απορίας άξιον το νεότευκτο φαινόμενο των τελευταίων ετών, «αριστεροί» να εμφανίζονται ως αρνητές της πατρίδας και του έθνους. Την ίδια στιγμή που τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα της λατινικής Αμερικής (όλα κομμουνιστικά) έχουν ως κεντρικό σύνθημα το «patria o muerte» (Πατρίδα ή θάνατος), εδώ στην δική μας πατρίδα κάτι νέο-«αριστεροί» της πλάκας να βγάζουν σπυριά μόνο με το άκουσμα της λέξης «πατρίδα».

Μάλλον κάτι διεστραμμένο συμβαίνει στη χώρα μας. Σε μια χώρα που ιστορικά όλα τα λαϊκά κινήματα είχαν σαν λάβαρο το εθνικό μας
σύμβολο (την ελληνική σημαία), σήμερα να χαρίζεται τόσο εύκολα στους νεοναζί της Χρυσής Αυγής. Κάτι στραβό συνέβη από την μεταπολίτευση και ύστερα.

Από τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 40-44 μέχρι και το πολυτεχνείο η ελληνική σημαία όχι μόνο δέσποζε ως ενωτικό σύμβολο των λαϊκών αγώνων, αλλά τις περισσότερες φορές ήταν και το μοναδικό λάβαρο που χρησιμοποιούταν. Μη ξεχνάμε ότι το λάβαρο του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ήταν η ελληνική σημαία. Επίσης, την ελληνική σημαία κρατούσε ο λαϊκός ήρωας Γρηγόρης Λαμπράκης στην Μαραθώνια πορεία του για την ειρήνη. Την ελληνική σημαία ύψωναν και οι φοιτητές στην εξέγερση του πολυτεχνείου το 1973. Δείτε τις εικόνες και τα ντοκιμαντέρ τις εποχής εκείνης. Ένα απέραντο γαλανόλευκο τοπίο και το ιστορικό πλέον σύνθημα (επίκαιρο ακόμα) «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία».

Τι συμβαίνει σήμερα στον ζοφερό κύκλο των μνημονίων; Σ’ ολόκληρη την νότια Ευρώπη, σε όλα τα λαϊκά συλλαλητήρια, να δεσπόζουν αγέρωχες οι εθνικές σημαίες, με εξαίρεση την Ελλάδα με τα κοκκινο-μαυρο-ροζουλί ακαλαίσθητα χρώματα. Μη ξεχνάμε και την Αργεντινή της περασμένης δεκαετίας, όπου επίσης δέσποζαν οι αργεντίνικες σημαίες σε όλες τις διαδηλώσεις κατά του ΔΝΤ, καθώς και το βασικό σύνθημα «patria o muerte».

Τι συμβαίνει στη χώρα μας; Πως προέκυψε αυτή η διαστροφή της ελληνικής νέο-αριστεράς και κάτω από ποιες συνθήκες έφτασε να εγκαταλείψει τα βασικά της σύμβολα, όπως η ελληνική σημαία; Πως είναι δυνατόν πάνω από το πολύ σωστό σύνθημα «Λαέ θυμήσου, το χώμα που πατάς, λευτέρωσε ο Άρης και το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ» να μην προβάλλει η σημαία του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, αλλά κάποια κοκκινόμαυρα κουρελόπανα; Και πως γίνεται, κάποιοι να έχουν ως ευαγγέλιο τον Μαρξ, τον Τρότσκι ή τον Μπακούνιν και να κρατάνε ψηλά τις αφίσες του Τσε, και ταυτόχρονα στη θέα και μόνο της σημαίας μας να είναι έτοιμοι να προβούν σε άνανδρες φραστικές και σωματικές επιθέσεις εναντίον όσων κρατάνε το την ελληνική σημαία, έχοντας καταφέρει να απομακρύνουν τις ευρύτερες μάζες από τον αντιμνημονιακό αγώνα;

Αυτό το άρθρο επιχειρεί να αναδείξει την βαθιά πλάνη τους με παραπομπές σε κείμενα των ιδεολογικών πατέρων τους περί πατριωτισμού, όπως είναι ο Μαρξ, ο Έγκελς, ο Λένιν, ο Μπακούνιν, αλλά και πιο σύγχρονοι Άρης Βελουχιώτης και Τσε Γκεβάρα. Ας πουν τώρα φασισταριά και τους πνευματικούς οδηγούς τους.

Μαρξ – Έγκελς

«Ακόμα, κατηγορήθηκαν οι κομμουνιστές ότι θέλουν τάχα να καταργήσουν την πατρίδα, την εθνότητα. Οι εργάτες δεν έχουν πατρίδα. Δεν μπορείς να τους πάρεις αυτό που δεν έχουν. Αφού όμως το προλεταριάτο πρέπει κατ’ αρχήν να κατακτήσει την πολιτική εξουσία, να ανυψωθεί σε εθνικά κυρίαρχη τάξη, να συγκροτηθεί το ίδιο σαν Έθνος, είναι και το ίδιο ακόμα εθνικό, αν και σε καμία περίπτωση με την έννοια που δίνει η αστική τάξη.»
Μανιφέστο του κομμουνιστικού κόμματος

Λένιν

«Ο Μαρξ και ο Ένγκελς είπαν στο “Κομμουνιστικό Μανιφέστο” ότι οι εργάτες δεν έχουν πατρίδα. Ο ίδιος, όμως, ο Μαρξ, επανειλημμένα καλούσε να πάρουν μέρος σε εθνικό πόλεμο: ο Μαρξ το 1849, ο Ένγκελς το 1859 (το τέλος της μπροσούρας του “Πάδος και Ρήνος”, όπου διεγείρεται ανοιχτά το εθνικό αίσθημα των Γερμανών, τους καλούν ανοιχτά σε εθνικό πόλεμο). Το 1891 ο Ένγκελς, λόγω της απειλής και του επερχόμενου τότε πολέμου της Γαλλίας (Μπουλανζέ) και του Αλέξανδρου του Γ’ ενάντια στη Γερμανία, αναγνώριζε ανοιχτά την “υπεράσπιση της πατρίδας”.

Λένιν: «Γράμμα στην Ι. Φ. Αρμάντ», 30 του Νοέμβρη του 1916
Άπαντα, τομ. 49ος, σελ. 328-330

«Είναι άραγε ξένο για εμάς τους μεγαλορώσους συνειδητούς προλετάριους το αίσθημα της εθνικής περηφάνιας; Όχι βέβαια! Εμείς αγαπάμε τη γλώσσα μας και την πατρίδα μας. Εμείς πονάμε περισσότερο από κάθε άλλον, όταν βλέπουμε και αισθανόμαστε σε τι βία, καταπίεση και εξευτελισμό υποβάλλουν την όμορφη πατρίδα μας. Είμαστε γεμάτοι από αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας, γιατί και το μεγολορωσικό έθνος δημιούργησε επαναστατική τάξη, γιατί και αυτό απέδειξε ότι είναι ικανό να δώσει στην ανθρωπότητα μεγάλα πρότυπα αγώνα για την ελευθερία και τον σοσιαλισμό»
Άπαντα, τόμος 26, σελ. 105

«Από μαρξιστική άποψη, γενικοί και αφηρημένοι ορισμοί, όπως ο «μη πατριωτισμός», δεν έχουν καμία απολύτως αξία. Η πατρίδα, το έθνος, είναι ιστορικές κατηγορίες. Αν σε καιρό πολέμου πρόκειται για την υπεράσπιση της δημοκρατίας, ή για αγώνα ενάντια στον ζυγό, που καταπιέζει ένα έθνος, εγώ δεν είμαι καθόλου ενάντια σε έναν τέτοιο πόλεμο και δεν φοβάμαι τις λέξεις «υπεράσπιση της πατρίδας» όταν αναφέρονται σε έναν τέτοιου είδους πόλεμο ή εξέγερσή. Οι σοσιαλιστές τάσσονται πάντοτε με το μέρος των καταπιεζόμενων και συνεπώς δεν μπορεί να είναι αντίπαλοι των πολέμων που έχουν σκοπό την δημοκρατική πάλι ενάντια στην καταπίεση»
Γράμμα προς τον Μπορίς Σουβάριν, 1916
Άπαντα, τόμος 30, σελίς 262

«Η αυτοδιάθεση των εθνών είναι το ίδιο με τον αγώνα για πλήρη εθνική απελευθέρωση, για πλήρη ανεξαρτησία, ενάντια στην προσάρτηση και οι σοσιαλιστές δεν μπορούν να παραιτηθούν από ένα τέτοιο αγώνα -όποια μορφή κι αν πάρει μέχρι την εξέγερση ή τον πόλεμο- χωρίς να πάψουν να είναι σοσιαλιστές».

«Σχετικά με τη Γελοιογραφία του Μαρξισμού και τον “Ιμπεριαλιστικό Οικονομισμό”»
Γράφτηκε Αύγουστο-Οκτώβρη του 1916
Εκδόσεις ΠΡΟΓΚΡΕΣ, σελ. 11-12

Λέων Τρότσκι

«Κάθε μεγάλη επανάσταση είναι λαϊκή ή εθνική, με το νόημα ότι συγκεντρώνει γύρω στην επαναστατική τάξη όλες τις ζωντανές δυνάμεις του έθνους και τις ανασυγκροτεί γύρω από έναν καινούργιο άξονα. Η εργατική τάξη, ως πολιτική τάξη, είναι εθνική και αυτή την πολιτική τάξη θέλουν να την μεταβάλουν με την εισβολή των ξένων εργατών σε «εργάτες χωρίς πατρίδα», σε αγέλη ατόμων, σε ανίσχυρα και αλλοτριωμένα «εξαρτήματα» του πολυεθνικού κεφαλαίου».
Η τραγωδία της Ισπανίας, σελ. 15
Μετάφρ. Κ. Βούλγαρη, εκδ. Εργατική Πάλη

Μιχαήλ Μπακούνιν

«…Ο λαός επίσης είναι από τη φύση του πατριώτης. Αγαπά τη γη όπου γεννήθηκε, το κλίμα μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε… Ο πραγματικός, ζωντανός, ισχυρός, φυσικός πατριωτισμός του λαού, δεν είναι καθόλου εθνικός πατριωτισμός, ούτε καν τοπικός, αλλά στο μεγαλύτερο μέρος του αποκλειστικά κοινοτικός. Αλλά αγαπά ακόμα τη γλώσσα που μιλά… Ταυτίζεται επίσης με τα έθιμα και τις αληθινές ή λαθεμένες αντιλήψεις της χώρας του. Αν αυτά τα έθιμα, αυτές οι ιδέες κι αυτή η γλώσσα καλύπτουν μια περιοχή, τότε αρχίζει να γίνεται πραγματικά ένας τοπικός πατριώτης. Αν καλύπτουν ένα ολόκληρο έθνος, τότε γίνεται ένας εθνικός πατριώτης. Με την έννοια αυτή, κανείς δεν είναι τόσο βαθιά ούτε τόσο ειλικρινά πατριώτης όσο ο λαός…»

(Μ. Μπακούνιν και Ιταλία, 2ο μέρος, σελ. 81-83

μετ. Πόλυ Γκέκα, εκδ. Πλέθρον)

«Το κράτος δεν έχει πατρίδα. Είναι η αφαίρεση, ο μεταφυσικός, μυστικιστικός, νομικός μύθος της πατρίδας. Οι προλετάριοι έχουν πατρίδα. Οι λαϊκές μάζες όλων των χωρών αγαπούν βαθιά την πατρίδα τους. Αυτή είναι μια φυσική, αληθινή αγάπη.
»Ο πατριωτισμός του λαού δεν είναι ιδέα, είναι γεγονός. Ο πολιτικός πατριωτισμός, η αγάπη του κράτους, είναι η εκφυλισμένη, μέσω απατηλής αφαιρέσεως έκφραση αυτής της αγάπης, προς όφελος της εκμεταλλεύτριας μειοψηφίας.»
Γαλλική έκδοση απάντων Μ Μπακούνιν, τόμος Ι, σελ. 225-227
μετ. Πόλυ Γκέκα, εκδ. Πλέθρον

«Η πατρίδα αντιπροσωπεύει το αδιαφιλονίκητο και ιερό δικαίωμα κάθε ανθρώπου, ομάδας ανθρώπων, ενώσεων, κοινοτήτων, περιοχών, να ζουν, να σκέφτονται, να θέλουν και να δρουν κατά τον τρόπο τους, που γεννήθηκε ως αποτέλεσμα της μακρόχρονης ιστορικής εξέλιξης…Υποκλίνομαι λοιπόν μπρος στην παράδοση και την ιστορία των λαών, γιατί είναι το αίμα και η σάρκα, η σκέψη και η θέληση κάθε λαού. Γι’ αυτό, ειλικρινά, είμαι ο πατριώτης όλων των καταπιεσμένων πατρίδων. Είμαι πατριώτης και διεθνιστής ταυτόχρονα.»
Το κράτος, Γράμματα για τον πατριωτισμό, 1869, σελ. 111-112
Μετάφραση Πόλυ Γκέκα, εκδ. Πλέθρον

Άρης Βελουχιώτης

«Μας κατηγορούν ότι θέμε να καταργήσουμε τα σύνορα και να διαλύσουμε το κράτος. Μα το κράτος εμείς το φτιάχνουμε σήμερα, γιατί δεν υπήρχε, μια και αυτοί οι ίδιοι το είχανε διαλύσει. Ποιος είναι λοιπόν πατριώτης; Εμείς ή αυτοί; Το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα και τρέχει να βρει κέρδη σ’ όποια χώρα υπάρχουνε τέτοια. Γι’ αυτό δεν νοιάζεται κι ούτε συγκινείται με την ύπαρξη των συνόρων και του κράτους. Ενώ εμείς, το μόνο που διαθέτουμε, είναι οι καλύβες μας και τα πεζούλια μας. Αυτά, αντίθετα από το κεφάλαιο, που τρέχει όπου βρει κέρδη, δεν μπορούν να κινηθούν και παραμένουν μέσα στη χώρα που κατοικούμε. Ποιος λοιπόν μπορεί να ενδιαφερθεί καλύτερα για την πατρίδα του; Αυτοί που εκπορτίζουν τα κεφάλαιά τους από τη χώρα μας, ή εμείς που παραμένουμε με τα πεζούλια μας εδώ;»
Άρης Βελουχιώτης, από τον λόγο του στην Λαμία

Ερνέστο Τσε Γκεβάρα

«…Αλλά η επιβίωση απαιτεί και κάποιους συμπληρωματικούς όρους: Να διατηρεί κανείς την συμπάγεια στο εσωτερικό της χώρας του, να έχει εμπιστοσύνη στο πεπρωμένο της και να είναι σταθερά αποφασισμένος να παλέψει μέχρι θανάτου για να υπερασπιστεί την πατρίδα του και την επανάσταση.
… Η ειρηνική συνύπαρξη μπήκε πάλι σε δοκιμασία κατά κτηνώδη τρόπο στην Κύπρο, εξ’ αιτίας των πιέσεων που ασκεί η κυβέρνηση της Τουρκίας και του ΝΑΤΟ. Ο λαός της Κύπρου και η κυβέρνησή του υποχρεώθηκαν να υπερασπιστούν ηρωικά της αυτοκυριαρχία τους.
… Η ιστορία θα υποχρεωθεί τώρα να πάρει υπ’ όψιν της τους φτωχούς της Αμερικής, τους καταληστευμένους και καταφρονεμένους, που αποφάσισαν να αρχίσουν να γράφουν στο εξής μόνοι τους την ιστορία τους. …Τους βλέπει κανείς τώρα οπλισμένους με πέτρες, με ραβδιά, με μαχαίρια, από κάθε μεριά, κάθε μέρα, να κυριεύουν τα χωράφια, να γαντζώνονται στα χωράφια που τους ανήκουν και να τα υπερασπίζονται με τη ζωή τους.
…Γιατί η μεγάλη αυτή ανθρωποθάλασσα είπε: Φτάνει! Και άρχισε να πορεύεται. Η γιγάντια πορεία της δεν θα σταματήσει παρά τότε μόνο, όταν θα έχει κατακτήσει την αληθινή ανεξαρτησία, για την οποία έχουν θυσιαστεί τόσοι και τόσοι ανώφελα.
…Όλα αυτά, τούτη η καινούργια κατάσταση πνεύματος μιας ηπείρου, της Αμερικής, ενσαρκώνονται και συνοψίζονται στην κραυγή που εκφωνούν κάθε μέρα οι μάζες μας σαν αδιαμφισβήτητη απόδειξη της απόφασής τους να αγωνιστούν, απόφαση που παραλύει ο οπλισμένο χέρι του επιδρομέα. Τούτη η φωνή είναι: ΠΑΤΡΙΔΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ.»
(Ομιλία στην Γ.Σ. του ΟΗΕ, 11 Δεκεμβρίου 1964
Τσε Γκεβάρα, πολιτικά κείμενα, σελ. 182, 184 & 204-205
εκδόσεις Καρανάση, Αθήνα 1970

*Ο Γιώργος Ιεροδιάκονος είναι Μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΕΠΑΜ