Κυριακή 20 Νοεμβρίου 2011

Πού είμαστε και πού πάμε;

Ευελπίδης Οικονομάκης (ΕΠΑΜ Μεσογειων)

Τα επίσημα μέσα ενημέρωσης έχουν χαιρετίσει την «άνοιξη των λαών» στη Βόρεια Αφρική, την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι αγώνες για την ισότητα, την πραγματική δημοκρατία και τη γενική κατακραυγή εναντίον του διεθνούς τραπεζικού συστήματος, έδειξαν στον κόσμο -όπως ο υδράργυρος, που ανεβαίνει σ΄ ένα θερμόμετρο- ότι ο «ασθενής», ο οποίος έχει ξυπνήσει μετά από χρόνια βαθιάς νάρκης, είναι άρρωστος και δυστυχισμένος. Ωστόσο, ποιά ήταν τα συγκεκριμένα οφέλη για τους διαμαρτυρόμενους; Τι κερδίσαν από τις διαμαρτυρίες; Από το Κάιρο μέχρι τη Νέα Υόρκη, ο εχθρός σκάβει χαρακώματα για την προετοιμασία νέων επιθέσεων, καταπατά τα δημοκρατικά δικαιώματα και υλοποιεί σκληρά μέτρα λιτότητας.

Βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Γιατί την «άνοιξη των λαών» δεν την ακολούθησε ένα καλοκαίρι πολιτικής αλλαγής; Οι άνθρωποι έχουν ξοδέψει τεράστια ενέργεια χωρίς ορατά αποτελέσματα. Υπάρχει ένας πραγματικός κίνδυνος να χάσουν την πίστη στον αγώνα και να επιστρέψουν στο αδιέξοδο της ατομικής ζωής τους. Τι πρέπει να κάνουμε για να αποτραπεί μια τέτοια εξέλιξη;

Ας γίνει ένας απολογισμός της κατάστασης. Τα κινήματα διαμαρτυρίας έδειξαν ότι ο κόσμος έχει απογοητευθεί με το θεσμό της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Πολλοί γύρισαν τις πλάτες τους σε όλα τα υπάρχοντα πολιτικά κόμματα -ακόμα και τα κόμματα της αριστεράς. Δεν είναι λίγοι αυτοί που έφτασαν στο σημείο ν΄ απορρίψουν τον ίδιο το θεσμό του πολιτικού κόμματος. Μερικοί απέρριψαν ακόμη και την έννοια της ηγεσίας. Στην Αθήνα, τη Λισαβόνα, τη Μαδρίτη και τη Νέα Υόρκη όλοι απεύφευγαν κάθε επίδοξο ηγέτη.


Ένα άλλο φαινόμενο που οδήγησε τους ανθρώπους μακριά από τις πλατείες και τους δρόμους ήταν οι ασαφείς -και ως εκ τούτου ανέφικτες- πολιτικές απαιτήσεις, που είχαν τεθεί. Πολλοί ήξεραν τι δεν ήθελαν, αλλά δεν ήξεραν τι ήθελαν. Με την ανεξέλεγκτη κοινωνική αδικία και το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων να πέφτει κατακόρυφα παντού, ήταν φυσικό οι στόχοι των διαμαρτυριών να είναι οι τράπεζες και το καπιταλιστικό σύστημα εν γένει. Δυστυχώς, αυτού του είδους οι διαμαρτυρίες δεν έκαναν να ιδρώσει το αυτί όσων βρίσκονται στην εξουσία. Όσο κι αν αυτό εκπλήττει, ο κόσμος δεν κυβερνάται από τους τραπεζίτες, τουλάχιστον όχι αποκλειστικά. Έτσι, όταν οι μάζες στη Λισαβόνα, τη Μαδρίτη, την Αθήνα, τη Ρώμη και άλλες πόλεις του ευρωπαϊκού νότου, έδειχναν την οργή τους στο ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, μαντέψτε ποιοί χαμογελούσαν; Οι κ.κ. Baroso, Junker, Rehn, Almunia και van Rompuy της ΕΕ, και Kahn και Lagarde του ΔΝΤ. Tο γεγονός αυτό δεν είναι τυχαίο. Στο κάτω-κάτω της γραφής, ένας από τους βασικούς ρόλους αυτών των κορυφαίων εκπροσώπων του χρηματιστικού κεφαλαίου δεν είναι μόνο να προωθούν νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, που έχουν διαλύσει το κράτος πρόνοιας, αλλά και να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις ενέργειες αυτές.

Σε όλες τις χώρες χωρίς εξαίρεση, ένα έξυπνο «διπλό» σστηήμα εξουσίας υφίσταται. Υπάρχουν «εξωτερικά» ή «μακρινά» αφεντικά και εσωτερικά «εθνικά» ή «ντόπια» αφεντικά. Τα τελευταία είναι συχνά πιο σημαντικά -όπως οι ταγματάρχες και συνταγματάρχες είναι πολλές φορές πιο καθοριστικοί στη μάχη από τους στρατηγούς. Φυσικά, αυτά τα "μικρότερα" αφεντικά χαμογελάνε με ειρωνεία, όταν ο κόσμος βρίζει τα «εξωτερικά» αφεντικά και έτσι τους δίνεται η ευκαιρία να βρίσκουν καταφύγιο στο ψευτόπατριωτισμό.

Κατά το ζενίθ της «άνοιξης των λαών» το περασμένο καλοκαίρι, πολλοί ακτιβιστές ήλπιζαν ειλικρινά ότι τα κινήματα διαμαρτυρίας θα εξαπλωθούν στην καρδιά των δύο μεγαλύτερων οικονομικών αυτοκρατοριών - στους δρόμους της Νέας Υόρκης και του Βερολίνου. Στο μυαλό τους αυτό από μόνο του θα ισοδυναμούσε με νίκη. Αποδείχθηκε ότι έκαναν λάθος. Η μορφή με την οποία οι διαμαρτυρίες εξαπλώθηκαν στους δρόμους του Βερολίνου, και ειδικά της Νέας Υόρκης, άφησε τον εχθρό αλώβητο, να γελάει με ειρωνεία και περιφρόνηση.

Ένας άλλος παράγοντας που συνέβαλε στη διάχυτη φύση των διαμαρτυριών ήταν το ίδιο το μέσο, που προώθησε τη θεαματική άνοδό τους: το διαδίκτυο. Η πραγματικότητα είναι σκληρός δάσκαλος. Έχει δείξει ότι αν και το διαδίκτυο είναι ένα ισχυρό εργαλείο για τη διάδοση των πληροφοριών γρήγορα και φτηνά, μπορεί εύκολα να μετατρέψει αυτές τις πληροφορίες σε νερόσουπα. Για να μην αναφέρουμε την ευκολία με την οποία οι εχθροί των λαϊκών κινημάτων κατάφεραν να διεισδύσουν, να υπονομεύσουν και να τα μετατρέψουν σε λιγότερο επικίνδυνα για την αστική τάξη.

Πώς μπορούμε να είμαστε πιο αποτελεσματικοί; Κατ 'αρχάς, η επιτυχία πρέπει να μετρηθεί μόνο με συγκεκριμένα, απτά οφέλη για τους εργαζόμενους και τους ανέργους. Όχι αφηρημένες έννοιες, όπως «ελευθερία» και «ισότητα», αλλά πράξεις που αποδυναμώνουν τον εχθρό. Και ο εχθρός δεν έχει κανένα ενδοιασμό για την ηγεσία και την ιεραρχία. Δεν μοιράζονται τα μυστικά τους με κανέναν. Ακόμη και οι πληροφορίες των Wikileaks είναι, αν και σκανδαλώδεις, μάλλον ασήμαντες. Τα αφεντικά και οι υπηρέτες τους έχουν καλά οργανωμένους παγκόσμιους οργανισμούς, που προωθούν τα συμφέροντά τους. Κυκλοφορούν ελεύθερα σε όλο τον πλανήτη, συντονίζουν επιθέσεις εναντίον κρατών. Παίζουν “total football” σε πολλά γήπεδα ταυτόχρονα. Εμείς, αντίθετα, παίζουν μόνο σε ένα γήπεδο (το δικό μας) και καταδικάζουμε τους εαυτούς μας σ΄ένα άκαμπτο σύστημα άμυνας ζώνης.

Τι πρέπει να γίνει; Το άρθρο που έγραψε ο Λένιν το 1902 φαίνεται να έχει πολύ μικρή αξία στης σημερινές συνθήκες. Η ιδέα του ήταν να δημιουργήσει μια εφημερίδα σε όλη τη Ρωσία, την Iskra («Σπίθα»), για να χρησιμεύσει ως ένας «σκελετός» για ένα κόμμα επαγγελματιών επαναστατών. Σήμερα υπάρχουν πολλοί "επαναστάτες του διαδικτύου" σε πολλές χώρες, αλλά πόσο αποτελεσματικοί είναι; Υπάρχουν εκατοντάδες blogs και άλλα ριζοσπαστικά ηλεκτρονικά φόρουμ. Χρειαζόμαστε περισσότερα; Η απάντηση φυσικά είναι όχι. Αλλά αν προεκτίνουμε την ιδέα του Λένιν, θα μπορούσαμε να σκεφτούμε σοβαρά για τη δημιουργία ενός πολιτικού κόμματος που θα είναι παντού ταυτόχρονα και θα συγχρονίζει τη δράση κατά των ίδιων στόχων σε διάφορες χώρες.

Αντικαθεστωτική συνεργασία ήδη υφίσταται σε πολυεθνική βάση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στο πλαίσιο της ΕΕ, όπου οι εθνικές γραμμές, τουλάχιστον στην περίπτωση των χωρών-πυρήνα της Ευρώπης, είναι αδύναμες και αδιαφανές. Αλλά τι είναι το αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας; Χιλιάδες άνθρωποι, διαδηλώνοντας ταυτόχρονα σε εκατοντάδες πόλεις σε δεκάδες διαφορετικές χώρες, δεν οδήγησαν σε ριζική αλλαγή. Η επανάσταση είναι κάτι πολύ περισσότερο από την απλή μαζική έκφραση της λαϊκής δυσαρέσκειας. Αν η διαμαρτυρία οδηγούσε αυτόματα στην ικανοποίηση των επιθυμιών του ατόμου, ο κόσμος θα είχε γίνει παράδεισος εδώ και πολύ καιρό.

Διαφορετικές στρατηγικές -ειρηνικές και βίαιες- εκδηλώθηκαν κατά τη διάρκεια των κινημάτων διαμαρτυρίας. Καμία δεν ήταν επιτυχής. Οι συνήγοροι της ειρηνικής στρατηγικής συχνά επισήμαναν την "επιτυχία" του Γκάντι στην Ινδία. Οι υποστηρικτές μιας πιο δυναμικής προσέγγισης αντέτειναν ότι, αν ο ειρηνισμός του Γκάντι ήταν πραγματικά αποτελεσματικός, οι Βρετανοί δεν θα είχαν εγκαταλείψει την Ινδία. Αντ 'αυτού, σημειώνουν λογικά ότι οι Βρετανοί κατανόησαν ότι ο «ξυπόλητος φακίρης» ήταν ανίκανος να αποτρέψει το τσουνάμι βίας, που ήταν έτοιμο να εκραγεί πάνω από τα άσπρα κεφάλια τους το 1947. Και σε αυτό το επιχείρημα οι «ειρηνιστές» απάντησαν εξίσου λογικά ότι η βία (και η απόλυτη έκφρασή της - η τρομοκρατία) είναι αντιπαραγωγική διότι πάντοτε προκαλεί κρατική καταστολή, που πνίγει νεαρά επαναστατικά κινήματα στην κούνια τους.

Καμία επανάσταση στην ιστορία δεν έχει ποτέ συμβεί, χωρίς ο στρατός να διαδραματίσει ενεργό, ή τουλάχιστον ουδέτερο ρόλο (ο ρώσικος στρατός "ψήφισε με τα πόδια του" το 1917 και εγκατέλειψε τα αιματηρά μέτωπα του Μεγάλου Πολέμου γιά να πάει σπίτι του, με τα όπλα στο χέρι). Και καμία επανάσταση δεν έχει συμβεί χωρίς την ενεργό συμμετοχή των "κόκκινων φρουρών» ή παρόμοιων μονάδων κρούσης, που είναι έτοιμες να χρησιμοποιήσουν βία γρήγορα και αποφασιστικά για να συντρίψουν τον εχθρό της επανάστασης. Ωστόσο, η χρήση βίας πριν οι επαναστάτες να είναι αρκετά ισχυροί και σίγουροι για τη νίκη τους – ώστε να εξασφαλίσουν την ελάχιστη δυνατή αιματοχυσία- είναι καθαρή παραφροσύνη. Μια ρώσσικη παροιμία λέει: "Ένας στρατιώτης στο πεδίο μάχης δεν είναι στρατός».

Τι πρέπει να γίνει, λοιπόν; Εάν ο στόχος μας είναι η περαιτέρω αποδυνάμωση και εν τέλει η καταστροφή του καπιταλισμού, όπως πιστεύω ότι είναι, θα πρέπει να επικεντρωθούμε σε συγκεκριμένους στόχους σε διάφορους κλάδους της βιομηχανίας, και μάλιστα σε διάφορες χώρες ταυτοχρόνως. Οι στόχοι μας πρέπει να είναι εταιρείες σε διάφορες χώρες, που αποτελούν «κρίκους» ή αποτελούν διάφορα στάδια στήν ίδια «αλυσίδα» παραγωγής. Αυτές οι επιχειρήσεις πρέπει, επομένως, να σχετίζονται μεταξύ τους και να ανταλλάσσουν μεταξύ τους πρώτες ύλες, ημιτελή ή επεξεργασμένα προϊόντα ή συστατικά.

Κάθε απεργία, ακόμα κι αν είναι μία με καθαρά οικονομικά αιτήματα, περιέχει το έμβρυο της επανάστασης. Ωστόσο, ορισμένες απεργίες έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας να καταλήξουν σε πολιτική δράση, της οποίας η απόλυτη έκφραση είναι η επανάσταση. Με το συντονισμό της απεργίας κατά των επιχειρήσεων σε μία (κάθετη ή οριζόντια) «αλυσίδα» παραγωγής, οι προσπάθειές μας θα είναι επιτυχείς. Μια απεργία σε εταιρεία, που θα συνοδεύεται άμεσα από απεργίες σε επιχειρήσεις, που παρέχουν και αποδέχονται τα προϊόντα αυτής της εταιρείας - ειδικά αν οι τελευταίες δραστηριοποιούνται σε άλλες χώρες - είναι σίγουρο ότι θα δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα για τους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων αυτών και θα έχει θετικό αποτέλεσμα και τεράστια απήχηση. Με τέτοιες δράσεις οι εργαζόμενοι θα είναι τελικά σε θέση να διεξάγουν "ολοκληρωτικό πόλεμο" και στους δύο εχθρούς των εργαζομένων – τους «εξωτερικούς» (οι οποίοι κατηγορούν πάντα τους ντόπιους καπιταλιστές) και τους «εσωτερικούς» (οι οποίοι κατηγορούν πάντα το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και άλλες υπερεθνικές δομές διοίκησης).

Αυτές οι συντονισμένες «διεθνείς απεργίες» -έστω και αν αφορούν μόνο δύο εταιρείες και μόνο δύο χώρες- πρέπει τώρα να γίνουν ο στόχος κάθε επαναστάτη. Η πρώτη απεργία αυτού του είδους θα αφήσει ιστορία! Τίποτα δεν πείθει σαν την νίκη. Αυτή η απεργία που σχεδιάζουμε (πληροφορίες σχετικά με την οποία δεν μπορούμε, για προφανείς λόγους, να αποκαλύψουμε ακόμη) θα χρησιμεύσει ως ένα εξαιρετικό «σχολείο» για τους εργαζόμενους για να ανεβάσουν τον πήχυ ακόμη ψηλότερα.

Υπάρχουν ήδη οργανώσεις, που δουλεύουν σ΄αυτήν την επαναστατική κατεύθυνση. Στην Ελλάδα, το Ε.Πα.Μ. (Ενιαίο Παλλαικό Μέτωπο) έχει πληροφορίες σχετικά με τους εθνικούς και διεθνείς συνεργάτες πολλών εταιρειών στην Ελλάδα. Ο άμεσος στόχος των επαναστατών σήμερα είναι να μελετήσουν αυτούς τους δεσμούς και να προγραμματίσουν ταυτόχρονη απεργιακή δράση εντός και εκτός των εθνικών συνόρων. Πρέπει να προετοιμαστεί η εξοικείωση των εργαζομένων του εργοστασίου Α στη χώρα Χ με τους εργάτες του εργοστασίου Β στη χώρα Υ. Εδώ, βέβαια, το διαδίκτυο μπορεί να χρησιμοποιηθεί πολύ αποτελεσματικά: οι εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις στην ίδια «αλυσίδα» παραγωγής σε διαφορετικές χώρες θα γνωρίσουν ο ένας τον άλλον, θα μάθουν για τις οικογένειές τους, για τις ανησυχίες και τα προβλήματά τους.

Για χρόνια τώρα η ΕΕ έχει πειθαρχήσει τους εργαζόμενους μέσω της νομισματικής πολιτικής, των ιδιωτικοποιήσεων, της διάλυσης της κοινωνικής πρόνοιας. Η λήψη πολιτικών αποφάσεων όλο και περισσότερο απομακρύνεται από τον κοινοβουλευτικό έλεγχο των κρατών μελών και η αστυνόμευση εντείνεται. Σε κρίση και υπό πίεση, η ΕΕ κινείται δειλά-δειλά προς μια πολιτική ένωση. Με τον τρόπο αυτό, εκθέτει τον εαυτό της σε ένα θανάσιμο κίνδυνο: οι εργαζόμενοι σε διαφορετικές χώρες αυτής της «ένωσης» αφεντικών και τραπεζιτών να ενωθούν εναντίον των τελευταίων. Πριν λίγες εβδομάδες, στα μέσα Νοεμβρίου, ο Γάλλος Πρόεδρος Σαρκοζί και η Γερμανίδα Καγκελάριος Μέρκελ ανακοίνωσαν στον κόσμο από ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα χλιδής – τις Κάννες – ότι δεν θα επιτραπεί στον ελληνικό λαό να προβεί σε δημοψήφισμα. Τα νευρικά τους βλέμματα και η αμήχανη γλώσσα του σώματός τους μας έδειξαν πόσο πραγματικά αδύναμα και ευάλωτα είναι τα αφεντικά. Όλοι είδαμε πόσο βαθιά φοβούνται ότι μια εθελούσια ελληνική έξοδος από την Ευρωζώνη θα έχει ως αποτέλεσμα ένα ντόμινο κατάρρευσης και εξάτμιση των κεφαλαίων των πλούσιων Ευρωπαίων.

Κάθε φορά που απειλούνται τα συμφέροντα των πλουσίων, αυτοί διαιρούν και βασιλεύουν. Σηκώνουν την εθνική σημαία κατά των εξωτερικών και εσωτερικών «εχθρών». Αυτό γίνεται για να προτρέψουν τους εργαζόμενους να συγκρουστούν μεταξύ τους. Ωστόσο, μετά το «καυτό» καλοκαίρι του 2011, ελάχιστοι είναι αυτοί που ξεγελιούνται με τέτοια τεχνάσματα. Ένα από τα θετικά αποτελέσματα των κινημάτων διαμαρτυρίας ήταν η δημιουργία οργανώσεων, όπως το Ε.Πα.Μ. στην Ελλάδα, που είναι αποφασισμένο να καταστρέψει τα σχέδια του εχθρού. Θα αγωνιστούμε σε πολλά μέτωπα. Θα εστιάσουμε όμως στη στήριξη εργατικών κινητοποιήσεων σε εταιρείες που είναι «κρίκοι» στις ίδιες «αλυσίδες» της παραγωγής, και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Με τον τρόπο αυτό θα πετύχουμε αυτό, που ο Μαρξ είχε με τόσο πάθος ζητήσει: την ενότητα των εργατών του κόσμου. Θα ξεκινήσουν αλυσιδωτές αντιδράσεις, που θα κάνουν τους εχθρούς μας να τρέμουν από φόβο. Όπως ένα φάντασμα, θα τους στοιχειώσουμε από χώρα σε χώρα – μέχρι να τους νικήσουμε και να οικοδομήσουμε ένα γενναίο νέο κόσμο κοινωνικής δικαιοσύνης. Ο δρόμος είναι δύσκολος και μακρύς. Αλλά εκείνοι που αντιτίθενται σε εμάς πρέπει να προσέξουν πάρα πολύ. Έχουν να κάνουν με ανθρώπους που δεν έχουν τίποτα να χάσουν - και τον κόσμο να κερδίσουν!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Επειδή πιστεύουμε στη δύναμη του διαλόγου, αλλά όχι στην εμπαθή και στείρα αντιπαράθεση, διατηρούμε το δικαίωμά του να μην αναρτούνται σχόλια που είναι υβριστικά ή άσχετα με το άρθρο, που περιέχουν προσωπικά δεδομένα των αρθρογράφων ή έχουν σκοπό την διαφήμιση και την προβολή προϊόντων.

Παρακαλούμε να χρησιμοποιείτε Ελληνικά και όχι greeklish ακόμα κι αν "φοβάστε" για την ορθογραφία σας.