Το στημένο παιχνίδι του πενταετούς ομολόγου

του Δημήτρη Καζάκη

Η ελληνική κυβέρνηση εμφανίστηκε να εισπράττει € 3 δισ. μέσω ενός πενταετούς ομολόγου που εκδόθηκε στην τιμή των 99.133 με την μέθοδο reoffer και απόδοση 4,95%. Το βιβλίο προσφορών για το ομόλογο, το οποίο θα διαθέτει ετήσιο κουπόνι του 4,75% προσέλκυσε το ενδιαφέρον 600 επενδυτών και οι προσφορές έφτασαν σχεδόν τα 20 δις ευρώ. Ο τίτλος θα καταστεί ληξιπρόθεσμος στις 17 Απριλίου 2019, οπότε και θα πρέπει να καταβληθούν τα 3 δις ευρώ από το ελληνικό δημόσιο. Μέχρι τότε θα έχει κληθεί να πληρώσει το ελληνικό δημόσιο, δηλαδή ο Έλληνας φορολογούμενος, πάνω από 783 εκατομμύρια ευρώ σε τόκους.

Το ομόλογο αυτό πλασαρίστηκε από τις εξής τράπεζες που οργάνωσαν την πώληση: Bank of America Merrill Lynch, Deutsche Bank, Goldman Sachs, HSBC, JP Morgan και Morgan Stanley. Οι τράπεζες αυτές το μεταπώλησαν σε τιμή μικρότερη με άνοιγμα βιβλίου προσφορών στους δικούς τους πελάτες. Με τον τρόπο αυτό εγγυητής του συγκεκριμένου ομολόγου δεν εμφανίζεται η Ελλάδα, έστω κι αν καλείται να το πληρώσει, αλλά οι τράπεζες, που είχαν κάθε συμφέρον να μεταπωλήσουν το ομόλογο σε προσυμφωνημένες τιμές.

Το κύριο στοιχείο με βάση το οποίο τα παπαγαλάκια προσπάθησαν να εντυπωσιάσουν τον...
κόσμο και να θολώσουν τα νερά, ήταν οι προσφορές. Δηλαδή τα 20 δις ευρώ περίπου που έφτασαν οι προσφορές για ένα ομόλογο 3 δις ευρώ. Φαντάσου την εμπιστοσύνη που δείχνουν οι αγορές στην καλή πορεία της ελληνικής οικονομίας, λένε και ξαναλένε όσοι έχουν ως επάγγελμα την εξαπάτηση της κοινής γνώμης.

Αν κάποιος είναι αρκούντως αφελής και απληροφόρητος μπορεί εύκολα να πέσει στην παγίδα. Να δεχθεί, δηλαδή, ότι οι προσφορές αποτελούν δείχτη εμπιστοσύνης των αγορών προς την Ελλάδα. Είναι έτσι; Όχι βέβαια. Οι δυσανάλογες προσφορές είναι δείχτης άκρατου κερδοσκοπικού πυρετού των αγορών σε μια συγκυρία όπου πολλά επενδυτικά κεφάλαια αποσύρονται από τα κορεσμένες ήδη μεγάλες χρηματιστικές αγορές και δοκιμάζουν την τύχη τους σε κάθε λογής τοποθέτηση.

Να θυμίσουμε ότι στις 26 Ιανουαρίου 2010 είχε τιμολογηθεί η νέα κοινοπρακτική έκδοση 5ετούς ομολόγου αναφοράς του Ελληνικού Δημοσίου λήξεως 20 Αυγούστου 2015. Η ονομαστική αξία του ομολόγου ήταν 8 δις ευρώ και δόθηκε με επιτόκιο 6,30%. Πόσες προσφορές συγκέντρωσε; Γύρω στα 20 δις ευρώ. Η κυβέρνηση και τα παπαγαλάκια πάλι ζητωκραύγαζαν.

Να τι έγραφε η Financial Times εκείνη την ημέρα: «Ο διεθνής συναγερμός για την κρίση χρέους στην Ελλάδα υποχώρησε τη Δευτέρα, όταν οι επενδυτές συνέρρεαν για να αγοράσουν την πρώτη για φέτος έκδοση ομολόγων της κυβέρνησης. Πρόκειται για μια ένδειξη ότι [η Ελλάδα] μπορεί να έχει λιγότερα προβλήματα από ό,τι αναμενόταν για την εκπλήρωση των βραχυπρόθεσμων χρηματοδοτικών αναγκών της. Οι επενδυτές τοποθέτησαν περίπου 20 δις € (28 δις $, £ 17 δισ.) σε παραγγελίες για το πενταετές ομόλογο σταθερού επιτοκίου, τέσσερις φορές περισσότερο από ό, τι η κυβέρνηση είχε υπολογίσει.»

Η τελευταία έκδοση ομολόγου της κυβέρνησης εκείνη την χρονιά ήταν στις 4 Μαρτίου με ένα δεκαετές αξίας 5 δις ευρώ και επιτόκιο 6,25%. Οι προσφορές ξεπέρασαν τα 15 δις ευρώ. Η κυβέρνηση ξανά πανηγύριζε για την ανάκτηση της αξιοπιστίας της Ελλάδας στις αγορές. Να τι έγραφε η Ναυτεμπορική (7/3/2010): «Σε ό,τι αφορά στις λεπτομέρειες έκδοσης του δεκαετούς ομολόγου, ο κ. Χριστοδούλου είπε ότι η Ελλάδα αργά αλλά σταθερά ανακτά την αξιοπιστία της, προσθέτοντας ότι η χθεσινή έκδοση 10ετών τίτλων προσανατολίστηκε κατεξοχήν σε μακροπρόθεσμους επενδυτές.»

H επιτυχής προσφορά ομολόγων θα φέρει μεγάλη ανακούφιση στην κυβέρνηση, ενώ αυξάνει την πιθανότητα η χώρα να ολοκληρώσει το έτος χωρίς να χρειαστεί οικονομική βοήθεια από την Ε.Ε. ή το ΔΝΤ, ανέφερε το Dow Jones Newswires (4/3/2010). «Η προσφορά έδειξε ότι η εμπιστοσύνη επέστρεψε στην ελληνική αγορά ομολόγων», ανέφερε κυβερνητικός εκπρόσωπος στις 7/3/2010. «Είναι μια πολύ καλή εξέλιξη. Όλοι αναπνέουν με μεγαλύτερη ευκολία τώρα».

Η κυβέρνηση τότε υποσχόταν ότι θα ακολουθήσουν άλλες δυο ή τρεις εξίσου πετυχημένες εκδόσεις ομολόγων με τις οποίες η Ελλάδα θα ανακτούσε πλήρως την «αξιοπιστία» της στις αγορές. Αντί γι’ αυτές στις 23 Απριλίου ο τότε φερόμενος πρωθυπουργός ανακοίνωσε από το Καστελόριζο την προσφυγή στον μηχανισμό στήριξης. Η κόλαση άρχιζε για τον ελληνικό λαό.

Όπως βλέπετε πρόκειται για το ίδιο επικοινωνιακό παιχνίδι. Τα ίδια και τα ίδια. Βέβαια την επομένη από την έκδοση του νέου πενταετούς ομολόγου, δηλαδή την Παρασκευή 11 του μηνός, οι περίφημοι επενδυτές που υποτίθεται τόσο εμπιστοσύνη τρέφουν για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, φρόντισαν να το ξεφορτωθούν, δηλαδή να το πουλήσουν στη δευτερογενή αγορά.

Να τι αναφέρει το Reuters (11/4/2014): «Οι αποδόσεις του νέου ελληνικού πενταετούς ομολόγου αυξήθηκαν κατά 18 bp έως 5,13%, σύμφωνα με τα στοιχεία Tradeweb, καθώς οι διαπραγματευτές ανέφεραν εκτεταμένες πωλήσεις από τους επενδυτές που αγόρασαν τα ομόλογα. "Είναι προφανές ότι πολλοί από τους τύπους που αγόρασαν το ομόλογο δεν ανήκαν στο είδος buy-and-hold [μακροπρόθεσμων επενδυτών]. Πήγαν για μια γρήγορη μπάζα", δήλωσε ένας διαπραγματευτής της αφοράς.»

Οι επενδυτές που αγόρασαν το νέο πενταετές ομόλογο το πούλησαν την επομένη ημέρα, έστω και με μικρή χασούρα, γιατί ο στόχος τους ήταν να κερδοσκοπήσουν με την άνοδο των ελληνικών ομολόγων που είχαν ήδη στα χέρια τους. Κυρίως των δεκαετών. Θυμίζουμε ότι τα ομόλογα αυτά τα έχουν αποκτήσει σε αξία χρησιμοποιημένου χαρτιού υγείας από την δευτερογενή μετά την περίφημη αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους με PSI.

Με την αμέριστη βοήθεια της κυβέρνησης, της τρόικας, κυρίως της ΕΚΤ και της ΕΕ, αλλά και των οίκων αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας, οι κερδοσκόποι έστησαν ένα ωραίο παιχνίδι για να ανεβάσουν τεχνητά την τιμή των ελληνικών ομολόγων που αγόρασαν κοψοχρονιά στη δευτερογενή αγορά. Το παιχνίδι αυτό λέγεται «δημιουργία προσδοκιών».

Φανταστείτε ότι αγοράσατε δεκαετή ομόλογα από τη δευτερογενή αγορά το 2012 γύρω στο 20% της ονομαστικής τους αξίας. Τόσο ήταν η τιμή τους τότε στην δευτερογενή. Τον Ιανουάριο του 2013 η τιμή τους στη δευτερογενή αγορά είχε φτάσει το 51,7% της ονομαστικής τους αξίας, ενώ τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου το 65,4%. Τον Ιανουάριο του 2014 ήταν 67,3% και τον τελευταίο δίμηνο ξεκινά μια ανοδική πορεία που φέρνει την τιμή του στις 10/4/2014 στο 80,75% της ονομαστικής του αξίας. Κι όλα αυτά χάρις στην επιχείρηση «έξοδος στις αγορές».

Έτσι οι επενδυτές, δηλαδή οι κερδοσκόποι που αγόρασαν το νέο πενταετές, το έκαναν πρωτίστως για να εκμεταλλευτούν τις ανοδικές τιμές στη δευτερογενή των παλιών ελληνικών ομολόγων που κατέχουν ήδη. Στις 11 του μηνός άρχισε το γενικό ξεπούλημα, όχι μόνο του νέου πενταετούς, αλλά και των παλαιότερων ομολόγων του ελληνικού δημοσίου. Γι’ αυτό και οι τιμές τους στη δευτερογενή άρχισαν να πέφτουν.

Να γιατί άνοιγαν σαμπάνιες στο City και στην Wall Street οι κερδοσκόποι με τη νέα έκδοση πενταετούς από την ελληνική κυβέρνηση. Κέρδισαν τρελά δις και θα κερδίσουν πολλά περισσότερα όσο έχουμε κυβερνήσεις που εξασφαλίζουν την πληρωμή του χρέους