Δημήτρης Καζάκης: Το παραμύθι της βιωσιμότητας του χρέους

Για το αν το ελληνικό δημόσιο χρέος είναι βιώσιμο έχει χυθεί πολύ μελάνι. Κανείς όμως από αυτούς που έχουν μιλήσει για το θέμα δεν έχει κάνει τον κόπο να μας πει πότε ένα χρέος είναι βιώσιμο και πότε δεν είναι. Ο λόγος είναι απλός. Γιατί ο ορισμός της βιωσιμότητας του χρέους προδίδει τα ταξικά και πολιτικά κριτήρια με βάση τα οποία προσεγγίζει κανείς το όλο ζήτημα. Αν το κρίνει από την σκοπιά των συμφερόντων των δανειστών, τότε βιώσιμο είναι κάθε χρέος για το οποίο ο δανειστής μπορεί να αποσπά πληρωμές σε χρήμα, ή σε είδος. Αν το κρίνει από την σκοπιά του οφειλέτη δεν είναι καθόλου έτσι, διότι στη δυνατότητα πληρωμής ενός χρέους πρέπει να συμπεριληφθεί και η ζωή του ίδιου του οφειλέτη. Ειδικά αν αυτός είναι ένας ολόκληρος λαός.

Όταν πρόσφατα ρώτησαν τον κ. Σουρνάρα με τ’ όνομα αν το χρέος είναι βιώσιμο ή όχι, απάντησε με το γνωστό περί ανέμων και υδάτων ύφος: «Η βιωσιμότητα του χρέους εξαρτάται από τρία πράγματα. Πρώτον, από το τι έχουμε κληρονομήσει από το παρελθόν, από το ύψος δηλαδή του χρέους που έχουμε σήμερα, δεύτερον, από τα πρωτογενή πλεονάσματα, που θα μπορέσουμε να παράγουμε -και αυτό δεν είναι αποτέλεσμα μόνο δημοσιονομικό, αλλά συμπεριλαμβάνει και διαρθρωτικές αλλαγές- και από τρίτο, από το ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ. Αν δείτε τις προβολές του χρέους, κάνει μία κορυφή γύρω στο 170% του ΑΕΠ, και μετά αρχίζει και πέφτει ραγδαία. Εάν παράγουμε τα πρωτογενή πλεονάσματα.» (Συνέντευξη στο Ρ/Σ ΣΚΑΙ 4/09/2013)

Βεβαίως, ο δημοσιογράφος δεν είχε καν την αξιοπρέπεια να του πει, τι λες ρε κακομοίρη; Αυτό σε ρώτησα; Από τι εξαρτάται η βιωσιμότητα του χρέους; Σε ρώτησα, αν το χρέος είναι βιώσιμο και το ελάχιστο που οφείλεις να απαντήσεις είναι πότε ένα χρέος σαν της Ελλάδας μπορεί να γίνει βιώσιμο.

Είναι αλήθεια ότι δημοσιογράφους που να απαιτούν συγκεκριμένες απαντήσεις από τους επαγγελματίες της πολιτικής διαπλοκής δεν διαθέτει η χώρα, ή τουλάχιστον και αυτούς που έχει δεν πρόκειται ποτέ να τους επιτρέψουν να θέσουν δύσκολες ερωτήσεις και να απαιτήσουν συγκεκριμένες απαντήσεις. Κι έτσι ο κάθε Στουρνάρας μπορεί να λέει ότι θέλει.

Το παρελθόν εξακολουθεί και σήμερα

Για να δούμε τι λέει. Πρώτο, λέει, από τι έχουμε κληρονομήσει από το παρελθόν. Μάλιστα. Μπορεί να μας εξηγήσει ο κ. Στούρνος, συγνώμη Στουρνάρας, πώς και προέκυψε αυτό το παρελθόν; Δηλαδή πώς και φτάσαμε να χρεοκοπήσουμε από τη στιγμή που οι κυβερνήσεις ακολουθούσαν τη λογική βιωσιμότητας του κ. Στουρνάρα;

Από τη δεκαετία του ’80 όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου διόρισε υπουργό οικονομικής διαπλοκής τον Κώστα Σημίτη, προδικάζοντας την πορεία χρεοκοπίας της χώρας, ο εξαίρετος αυτός πολιτικός εισηγήθηκε το δόγμα δανεισμού που μας έφερε στην απόλυτη καταστροφή: Όσο βρίσκουμε να δανειζόμαστε για να πληρώνουμε τα παλιότερα δανεικά το χρέος είναι βιώσιμο. Αυτά έλεγε στη Βουλή το 1985. Κι αυτό το δόγμα ακολούθησαν όλες οι κυβερνήσεις, μηδεμιάς εξαιρουμένης. Τα υπόλοιπα ήρθαν από μόνα τους. Το κυνήγι του δημοσιονομικού ελλείμματος με σκοπό το «πρωτογενές πλεόνασμα» στοίχειωσε τον ελληνικό λαό εδώ και τρεις τουλάχιστον δεκαετίες. Ενώ η πλασματική άνοδος του ΑΕΠ εμφάνιζε το δημόσιο χρέος σε βιώσιμα επίπεδα, όπως μας έλεγαν και μας ξαναέλεγαν οι εκάστοτε Στούρνοι που στελέχωναν τις κυβερνήσεις όλα αυτά τα χρόνια και η προκλητική τους αμορφωσιά συγκρινόταν μόνο με τον αδίστακτο τρόπο τους στην υπηρεσία αντεθνικών και αντιλαϊκών συμφερόντων.

Κι όλα αυτά που μας οδήγησαν; Στην παρούσα κατάσταση απόλυτης χρεοκοπίας. Αυτό είναι το παρελθόν που επικαλείται ο κ. Στουρνάρας. Το δικό του παρελθόν είναι που μας οδήγησε στη χρεοκοπία. Το παρελθόν των δικών του δογμάτων που υπηρετεί ακόμη και σήμερα.

Από το χρέος στη χρεοκοπία και πάλι πίσω

Για να δούμε συγκεκριμένα. Το πρώτο εξάμηνο του 2013 το δημόσιο χρέος της χώρας – σύμφωνα πάντα με τα επίσημα στοιχεία – ανήλθε στα 321,4 δις ευρώ. Οι προσωρινές – και ανυπόστατες, αλλά τέλος πάντων – εκτιμήσεις του 2ου τριμήνου για το ΑΕΠ ήταν -6,9% σε τρέχουσες τιμές. Το 2012 το ΑΕΠ ανήλθε σε 193,7 δις ευρώ και το δημόσιο χρέος 31/12/2012 στα 305,5 δις ευρώ. Το δημόσιο χρέος δηλαδή του 2012 ανήλθε στο 158% του ΑΕΠ. Τώρα που βρίσκεται. Αν πάρουμε σαν βάση τις προσωρινές εκτιμήσεις του 2ου τριμήνου, τότε το δημόσιο χρέος βρίσκεται ήδη στο 178,3% επί του ετήσιου ΑΕΠ το 2013. Ποια ήταν η πρόβλεψη για το 2013 του ΔΝΤ και στόχος της τρόικας; Τα 322,5 δις ευρώ ή το 175,7% επί του ΑΕΠ. Ήδη έχει ξεφύγει.

Όμως μην ανησυχείτε ο Στουρνάρας με τ’ όνομα έχει την απάντηση: «Δεν αυξήθηκε διότι αυτή τη στιγμή έχουμε βάλει και χρήματα στις τράπεζες, τα οποία θα πάρουμε πίσω. Άρα σε καθαρή βάση είναι περίπου το ίδιο.» Προσέξτε τι λέει αυτός ο ανεκδιήγητος τύπος: Έχουμε φορτώσει το δημόσιο χρέος της χώρας, που καλείται να το πληρώσει ο έλληνας φορολογούμενος, με τα χρήματα που δόθηκαν στις τράπεζες για ανακεφαλαιοποίηση και επομένως είναι εντάξει. Γιατί; Διότι θα τα πάρουμε πίσω! Από ποιον; Προφανώς από τις τράπεζες. Από πού προκύπτει αυτό; Από πουθενά. Πόσα έχουμε πάρει πίσω από τις τράπεζες από το 2008 που άρχισε ο κρατικός προϋπολογισμός να καλύπτει τις «μαύρες τρύπες» των τραπεζών; Απολύτως τίποτε, σεντς, δεκαράκι τσακιστό. Γιατί; Διότι οι ανακεφαλαιοποιήσεις έχουν κάνει ήδη φτερά στις «μαύρες τρύπες» των τραπεζικών ενεργητικών και στο εξωτερικό σε ασφαλείς τοποθετήσεις για τους τραπεζίτες.

Έως τις 31/12 του 2013 το δημόσιο χρέος της χώρας θα έχει εκτιναχθεί τουλάχιστον κατά 2,5 δις ευρώ που δόθηκαν από τον EFSF στα τέλη Ιουλίου και άλλα 1,7 δις ευρώ που δόθηκαν από το ΔΝΤ. Σύνολο 4,2 δις ευρώ επιπλέον χρέος. Επομένως, το ελάχιστο που μπορούμε να περιμένουμε έως τις 31/12/2013 είναι δημόσιο χρέος της τάξης των 325,6 δις ευρώ και έτσι θα ξεπεράσει το 180% επί του ΑΕΠ.

Το χιλιοειπωμένο παραμύθι του πρωτογενούς πλεονάσματος

Ναι, ρε φίλε – θα μπορούσε να πει κανείς – έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα και μάλιστα τέτοιο που, όπως λέει και ο επ’ ονόματι Στουρνάρας, κανένας δεν περίμενε. Όντως. Η πρόβλεψη της τρόικας ήταν για μηδενικό πρωτογενές αποτέλεσμα. Θα πετύχει όντως η κυβέρνηση πρωτογενές πλεόνασμα; Πρόκειται για ηλιθιότητες που επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο. Το μαγείρεμα των στοιχείων στα μηνιαία και τριμηνιαία στοιχεία του προϋπολογισμού είναι μια πολύ εύκολη υπόθεση και γίνεται κατά κόρο. Μετατίθενται δαπάνες για το τέλος του έτους, γίνονται προεγγραφές εσόδων ακόμη κι αν δεν έχουν εισπραχθεί και ούτω καθεξής. Με τον τρόπο αυτό σου φτιάχνουν πρωτογενές πλεόνασμα εκεί που δεν υπάρχει για να διαψευσθεί στο τέλος του χρόνου.

Θυμηθείτε τι έγινε το 2012. Από το πρώτο δίμηνο του 2012 η άθλια συγκυβέρνηση Παπαδήμου ανακοίνωνε πρωτογενές πλεόνασμα. Στις 21/3/2012 το υπουργείο οικονομικών διοχέτευε αυτό το ρεπορτάζ στα ΜΜΕ: «Ενώ οι προβλέψεις "έδειχναν" έλλειμμα, πλεόνασμα τελικά παρουσιάζει το πρωτογενές αποτέλεσμα του κρατικού προϋπολογισμού κατά το πρώτο δίμηνο του 2012. Αν και αρχικά προβλεπόταν έλλειμμα 22 εκατομμυρίων ευρώ, τελικά το πρωτογενές αποτέλεσμα είναι θετικό με πλεόνασμα 367 εκατομμυρίων ευρώ.» Με την ανακοίνωση του 1ου τριμήνου του 2012 η κυβέρνηση θριαμβολογούσε: «Στα 2,3 δις ευρώ το πρωτογενές πλεόνασμα της γενικής κυβέρνησης στο α΄ τρίμηνο του 2012.»

Στις 15/11/2012 και για να σιγοντάρει τις θριαμβολογίες της κυβέρνησης, βγαίνει το εβδομαδιαίο δελτίο της Alpha Bank και ισχυρίζεται στο τέλος του 2012 θα υπάρξει πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 1 δισ. ευρώ και "μαξιλάρι" 3 δισ. στον προϋπολογισμό του 2013! Ποιο ήταν το αποτέλεσμα τελικά; Πρωτογενές έλλειμμα αντί για πρωτογενές πλεόνασμα και μάλιστα της τάξης των 3,5 δις ευρώ, ή 1,8% του ΑΕΠ το 2012. Πάλι ζητωκραύγαζαν οι επαγγελματίες απατεώνες της κυβέρνησης και τωντραπεζών. Γιατί; Διότι, λέει, από 6,4 δισ. ευρώ που ήταν το πρωτογενές έλλειμμα το αντίστοιχο δωδεκάμηνο του 2011 (3,1% του ΑΕΠ), παρουσίασε μείωση κατά 46%. Ο στόχος για το πρωτογενές έλλειμμα του 2012 ήταν 4,6 δισ. ευρώ (2,4% του ΑΕΠ). Ζήτω! Ουρά!

Η μεγάλη επιτυχία…

Βλέπετε, η μεγάλη επιτυχία της ελεγχόμενης χρεοκοπίας υπό καθεστώς αποικιοκρατικής καταστολής που έχει επιβληθεί στην Ελλάδα είναι ότι κατέβασε το πρωτογενές έλλειμμα από 24 δις ευρώ το 2009 στα 3,5 δις ευρώ το 2012. Δεν θα μπούμε στην ουσία του πώς μεθοδεύτηκε το πρωτογενές έλλειμμα του 2009, απλά περιοριζόμαστε στα επίσημα στοιχεία. Με άλλα λόγια από το 10,3% του ΑΕΠ έφτασε – με βάση πάντα τα επίσημα στοιχεία – στο 1,8% του ΑΕΠ. Μειώθηκε δηλαδή κατά 8,5 ποσοστιαίες μονάδες. Για να γίνει αυτό το ίδιο το ετήσιο ΑΕΠ της Ελλάδας συρρικνώθηκε από 233 δις ευρώ το 2009 στο 193,7 δις ευρώ το 2012 με προοπτική να πέσει στα 180,1 δις ευρώ το 2013. Δηλαδή συρρικνώθηκε την περίοδο 2009-2012 κατά 17%. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι για κάθε 1 ποσοστιαία μονάδα που μειώθηκε το πρωτογενές έλλειμμα στο ΑΕΠ με τις πολιτικές οριζόντιων περικοπών, φοροεπιδρομών και άγριας περιστολής αμοιβών και εισοδημάτων, είχε σαν αποτέλεσμα το ΑΕΠ να συρρικνώνεται κατά 2%.

Κι όχι μόνο αυτό. Το 2009 το δημόσιο χρέος της Ελλάδας ήταν 298 δις ευρώ ή το 127,1% του ΑΕΠ της. Το 2012 κατέληξε επίσημα στα 305,5 δις ευρώ, ή στο 158% του ΑΕΠ. Κι όλα αυτά μετά από ξέφρενες ανόδους τα ενδιάμεσα χρόνια και ένα καταστροφικό PSI που αντί να μειώσει το χρέος το αύξησε και χρειάστηκε μια επιχείρηση επαναγοράς ομολόγων τον Νοέμβριο του 2012 για να εμφανιστεί ότι δήθεν μειώνεται. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι για κάθε 1 ποσοστιαία μονάδα μείωσης του πρωτογενούς ελλείμματος συνοδευόταν με αύξηση του δημόσιου χρέους κατά 3,6 ποσοστιαίες μονάδες επί του ΑΕΠ. Αυτό κι αν είναι επιτυχία.

Τώρα όμως τα ψέματα τελείωσαν. Θα έχουμε επιτέλους πρωτογενές πλεόνασμα. Έτσι μας διαβεβαιώνει ο κ. Π. Μανδραβέλης: «Όλα δείχνουν ότι το κράτος φέτος θα έχει πρωτογενές πλεόνασμα. Έπειτα από αρκετές παλινδρομήσεις και περισσότερες θυσίες του ελληνικού λαού, καταφέραμε σε τρία χρόνια να εξαλείψουμε το τερατώδες πρωτογενές έλλειμμα των 24 δισ. ευρώ που είχαμε το 2009. Αυτό σημαίνει πως το δημόσιο χρέος, για πρώτη φορά μετά το 2002, θα αρχίσει να μειώνεται αντί να αυξάνεται.» (Καθημερινή, 9/7/2013)

Από το κακό στο χειρότερο

Θα μου πείτε ποιος είμαι εγώ που θα διαφωνήσω μ’ έναν Πάσχο και μάλιστα μ’ έναν Πάσχο Μανδραβέλη. Έχετε δίκιο, αλλά εγώ θα το τολμήσω. Τι σημαίνει «όλα δείχνουν»; Προφανώς, πρόκειται για τις δηλώσεις της κυβέρνησης και των γνωστών αναλυτών που συνδέονται παντοιοτρόπως με τις τράπεζες, τις οποίες προικίζει πλουσιοπάροχα η κυβέρνηση και η τρόικα σε βάρος του ελληνικού λαού. Το γεγονός ότι ποτέ και σε καμιά περίπτωση οι προβλέψεις αυτές δεν επαληθεύθηκαν, δεν απασχολεί ούτε τον κ. Πάσχο μας, ούτε κανέναν άλλο της δοτής δημοσιογραφίας. Αλλά ας το προσπεράσουμε να πάμε παρακάτω.

Γιατί η δραστική μείωση του πρωτογενούς ελλείμματος με όρους βαθύτερης ύφεσης και εκτίναξης του χρέους είναι θετική εξέλιξη; Το να μειώσεις το έλλειμμα συρρικνώνοντας την οικονομία και μάλιστα με ρυθμούς διπλάσιους, είναι σαν να οδηγείς σκόπιμα στη λιμοκτονία κάποιον προκειμένου να εμφανίσεις μειωμένα τα έξοδα σίτισης. Άμα δεν πληρώνει το «δημόσιο» – με «» γιατί το εγχώριο κράτος δεν είναι πλέον ούτε τυπικά ελληνικό, ενώ έχει βαλθεί να εξοντώσει τον ελληνικό λαό με εντολές έξωθεν – με αποτέλεσμα την καταστροφική απαξίωση των υπηρεσιών και των υποδομών που χωρίς αυτές ούτε η κοινωνία, ούτε η οικονομία μπορεί να αναπτυχθεί, τότε πώς μπορούν να μιλάνε για θετική εξέλιξη; Άμα το «δημόσιο» λεηλατεί όχι μόνο τη δημόσια περιουσία, αλλά και την ιδιωτική μαζί με το λαϊκό εισόδημα, αφαιρώντας διαρκώς πόρους από την πραγματική οικονομία κι έτσι πετυχαίνει μείωση του ελλείμματός του, τότε γιατί μια τέτοια εξέλιξη είναι θετική;

Η μείωση του πρωτογενούς ελλείμματος όλα αυτά τα χρόνια είναι αποτέλεσμα της ακόμη μεγαλύτερης δραστικής συρρίκνωσης και λιμοκτονίας της οικονομίας. Γι’ αυτό και η τεράστια ανεργία, η μαζική εξαθλίωση, η τραγική απόλυτη μείωση του πληθυσμού και το τεράστιο κύμα μετανάστευσης. Όλα αυτά αποτυπώνονται στην πρωτοφανή ιστορικά πτώση των επενδύσεων στην Ελλάδα που το 2012 έφτασε στο χαμηλότερο επίπεδο από τις αρχές του 20ου αιώνα, στο 13,8% του ΑΕΠ.

Επομένως ακόμη και πρωτογενές πλεόνασμα να δημιουργηθεί αυτό θα είναι εφήμερο και χωρίς αντίκρισμα στην οικονομία και στη ζωή της κοινωνίας. Αυτό το ομολογούν και οι Στούρνοι της οικονομίας και της δημοσιογραφίας, μιας και λένε ότι το πλεόνασμα θα πηγαίνει στη «μείωση του δημοσίου χρέους». Με άλλα λόγια η οικονομία θα συνεχίσει να συρρικνώνεται και να συνθλίβεται υπέρ ενός εικονικού πρωτογενούς πλεονάσματος, το οποίο θα πηγαίνει στην πληρωμή του χρέους. Θαυμάσια! Και μετά σου λένε ότι θα υπάρξει άνοδος του ΑΕΠ και ανάκαμψη. Πώς; Με την εκούσια αποβολή αερίων εκ του εντέρου, που ενίοτε μπορεί να δημιουργούν και ήχο. Μόνο έτσι.

Η τεχνική της κατασκευής του πλεονάσματος

Έστω. Μήπως τελικά υπάρξει πρωτογενές πλεόνασμα το 2013; Ελπίζω ειλικρινά να μην υπάρξει. Όχι μόνο γιατί κάτι τέτοιο θα γίνει πατώντας πάνω στο θάνατο της ιδιωτικής μικρής και μεσαίας περιουσίας, αλλά και για έναν ακόμη πιο σοβαρό λόγο: η συντήρηση αυτού του πρωτογενούς πλεονάσματος θα αποδειχτεί ακόμη πιο καταστροφική για την οικονομία και την κοινωνία από την μέχρι σήμερα μείωση του ελλείμματος.

Παρόλα αυτά η κυβέρνηση δια στόματος Σταϊκούρα επιμένει ότι στο 7μηνο υπάρχει πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης των 2,6 δις ευρώ. Βέβαια σε ψιλά γράμματα λένε όχι σε ταμειακή βάση, αλλά με βάση τα δεδουλευμένα. Τι σημαίνει αυτό; Κάτι πολύ απλό. Σε ταμειακή βάση είναι όταν κοιτάς τι έχεις στο ταμείο σου την συγκεκριμένη στιγμή. Σε δεδουλευμένη βάση είναι όταν συνυπολογίζεις και όσα πρόκειται να εισπράξεις, χωρίς ακόμη να τα έχεις στο ταμείο. Όταν π.χ. κλείσει μια σύμβαση η κυβέρνηση που προβλέπει ένα συγκεκριμένο ποσό εσόδων, που θα καταβληθούν σε μερικούς μήνες, μπορεί να το καταγράψει ως εξής: σε ταμειακή βάση δεν θα εγγράψει τίποτε γιατί δεν έχει εισπράξει από την σύμβαση. Σε δεδουλευμένη βάση θα εγγράψει το συγκεκριμένο ποσό σαν να το έχει εισπράξει. Η κυβέρνηση ακολουθεί αυτή την τακτική στα έσοδά της, αλλά όχι στα έξοδά της κι έτσι μπορεί να εμφανίσει ότι αποτέλεσμα θέλει.

Αν όντως το πρωτογενές πλεόνασμα των 2,6 δις ευρώ ήταν πραγματικό, τότε γιατί η κυβέρνηση προχώρησε μέσα στο κατακαλόκαιρο σε δημοπρασίες εντόκων γραμματίων, 26 εβδομάδων αξίας πάνω από 2,6 δις ευρώ (9/7 για 1.625 εκατ. ευρώ, 6/8 για 812,5 εκατ. ευρώ, 3/9 για 1.137,5 εκατ. ευρώ) και 13 εβδομάδων συνολικής αξίας σχεδόν 3 δις ευρώ (16/7 για 1.625 εκατ. ευρώ και 13/8 για 1.300 εκατ. ευρώ); Με δεδομένη μάλιστα την εκταμίευση και των 4,5 δις ευρώ από EFSF και ΔΝΤ στις 29-30 Ιουλίου. Με άλλα λόγια μέσα στο κατακαλόκαιρο και παρά τη δόση, η ελληνική κυβέρνηση έτρεξε να δανειστεί επιπλέον άλλα 5,6 δις ευρώ μέχρι σήμερα. Σύνολο δανεισμού μέσα στο τελευταίο δίμηνο 10,1 δις ευρώ. Κατά τ’ άλλα η κυβέρνηση έχει το θράσος να ανακοινώνει πρωτογενές πλεόνασμα για το 7μηνο του 2013.

Τέτοιες κινήσεις δεν γίνονται από κυβερνήσεις με πρωτογενή πλεονάσματα, αλλά από κυβερνήσεις που καίγονται για ρευστό και μάλιστα σε μια περίοδο που δεν έχουν ιδιαίτερες υποχρεώσεις σε ληξιπρόθεσμα ομόλογα. Να θυμίσουμε εδώ ότι τα ληξιπρόθεσμα ομόλογα του ελληνικού χρέους στο 2ο εξάμηνο του 2013 ανέρχονται σε 4,8 δις ευρώ. Ποσό που εν πολλοίς καλύπτεται από τις δόσεις του μηχανισμού. Επομένως η εναγώνια προσπάθεια δανεισμού μέσω εντόκων 3μηνης και 6μηνης διάρκειας αφορούν κυρίως στην κάλυψη των τρεχουσών πρωτογενών ελλειμμάτων της κυβέρνησης. Όπως επίσης και στην ανακύκλωση του βραχυπρόθεσμου χρέους των εντόκων που θα κοστίσει συνολικά στο 2ο εξάμηνο του 2013 σχεδόν 15 δις ευρώ. Ο δανεισμός σε έντοκα γραμμάτια το επόμενο διάστημα και έως το τέλος του χρόνου θα μας δείξει το πραγματικό πρωτογενές έλλειμμα της κυβέρνησης για το 2013.

Το τεράστιο χρηματοδοτικό κενό λόγω χρέους

Όμως, για να δούμε βελτιώνεται η εικόνα για τα επόμενα χρόνια; Το 2014 η Ελλάδα οφείλει να πληρώσει 8,7 δις ευρώ σε τόκους και 30 δις ευρώ σε ληξιπρόθεσμα ομόλογα. Σύνολο τοκοχρεολυσίων 38,7 δις ευρώ. Πώς θα πληρωθούν; Ο γνωστός και μη εξαιρετέος κ. Στουρνάρας έχει δηλώσει: «Τον Μάιο του 2014 τελειώνουν οι δόσεις των δανείων της τρόικας και η χώρα θα πρέπει να είναι σε θέση να βγει μόνη της στις αγορές. Από όσα θα έχουν γίνει ως τότε θα εξαρτηθεί αν η Ελλάδα θα επιχειρήσει το πρώτο βήμα απεξάρτησης από την τρόικα», δήλωσε στο «Βήμα της Κυριακής», 5/5/2013. Το ίδιο περίπου λέει και τώρα: «Υπάρχει ένα χρηματοδοτικό κενό σε περίπτωση που η Ελλάδα δεν μπορέσει να βρεθεί σε αγορές. Το πρωτογενές πλεόνασμα έχει να κάνει με την τρέχουσα δημοσιονομική διαχείριση. Έχουμε, όμως, και τα βάρη του παρελθόντος: να εξοφλήσουμε χρεολύσια, να πληρώσουμε τόκους. Όλο αυτό το ποσό, δηλαδή πρωτογενές, τόκοι και χρεολύσια είναι οι ακαθάριστες ανάγκες του ελληνικού δημοσίου. Αυτές είναι απόλυτα καλυμμένες μέχρι τον Ιούλιο του 2014. Θα χρειαστούμε περίπου 10-10,5 δισ. για το υπόλοιπο του 2014 και το 2015. Υπάρχουν δύο δυνατότητες: ή βγαίνουμε στις αγορές ή ζητάμε νέο χρηματοδοτικό πακέτο για την κάλυψη των 10,5 δισ., προκειμένου να εξυπηρετήσουμε τις ακαθάριστες ανάγκες του δημοσίου, το χρέος. Διότι τότε θα έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα σίγουρα, από ότι φαίνεται, επομένως θα είναι μόνο τόκοι και χρεολύσια.»

Μην εκπλήσσεστε που ολόκληρος καθηγητής και υπουργός δεν ξέρει να εκφράζεται όταν μιλά. Όταν εκπαίδευση αμοιβάδας και σκέψη αρπακτικού, τότε είναι δύσκολο να εκφραστείς με ακρίβεια. Τι πρέπει να κρατήσουμε; Τον Μάιο του 2014 τελειώνουν οι δόσεις και θα μείνουμε να χρωστάμε σχεδόν 30 δις ευρώ σε τοκοχρεολύσια. Ακόμη κι αν πιστέψουμε στο παραμύθι του πρωτογενούς πλεονάσματος, τότε τα 30 άντε να γίνουν 27 δις ευρώ, αν πιστέψουμε ότι θα επιτευχτεί πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης των 2,8 δις ευρώ μέσα στο 2014, όπως προβλέπει η τρόικα. Πόθεν τα υπόλοιπα θα καλυφθούν; Με έντοκα; Αμ δε. Μέσα στο 2014 θα χρειαστούμε γύρω στα 15 δις ευρώ έντοκα μόνο και μόνο για να πληρώσει η κυβέρνηση όσα θα έχει δανειστεί με έντοκα μέσα στο 2013. Πόσα επιπλέον θα μπορεί η κυβέρνηση να δανειστεί;

Πάμε στο 2015. Τα ληξιπρόθεσμα αυτής της χρονιάς ανέρχονται σε 16,1 δις ευρώ. Οι τόκοι που θα χρειαστεί να καταβληθούν εντός του 2015 είναι 9,7 δις ευρώ. Σύνολο τοκοχρεολυσίων 25,8 δις ευρώ. Πόθεν θα καλυφθούν; Σύμφωνα πάλι με την τρόικα το 2015 θα δημιουργηθεί πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης των 5,7 δις ευρώ. Τσάμπα είναι όσα θέλουν λένε. Όμως ακόμη κι έτσι να είναι περισσεύουν 20 δις ευρώ τοκοχρεολύσια. Μαζί με τα άλλα 27 δις ευρώ σε τοκοχρεολύσια που περισσεύουν από το 2014 μας κάνουν 47 δις ευρώ χρηματοδοτικό κενό μέσα στη διετία 2014-15. Κι αυτά θα πρέπει να καλυφθούν με δανεισμό, ακόμη κι αν επιτευχθούν οι στόχοι της τρόικας. Πράγμα αφύσικο και αδύνατο.

Που λοιπόν τα βρήκε το Στουρνάρι, συγνώμη ο κ. υπουργός, τα 10-10,5 δις χρηματοδοτικό κενό για το 2014-15; Από εκεί που βρήκε και το μεγάλο αφεντικό εκ Γερμανίας, ότι το χρηματοδοτικό κενό για το 2014 είναι 4-4,5 δις ευρώ. «Με τα σημερινά δεδομένα, μιλάμε για περίπου 4-4,5 δισεκατομμύρια ευρώ», δήλωσε στις 2/9 ο πρόεδρος της Επιτροπής Προϋπολογισμού του γερμανικού Κοινοβουλίου, Νόρμπερτ Μπάρτλε, μεταφέροντας ενημέρωση του κ. Σόιμπλε, η οποία είχε πραγματοποιηθεί έπειτα από αίτημα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας των Πρασίνων. Και η ανοησία πάει σύννεφο, λες και κανείς μας δεν ξέρει ούτε καν αριθμητική.

Η αλήθεια είναι ότι κατά μετριοπαθείς υπολογισμούς και με πρωτογενές έλλειμμα να μην ξεπερνά το 1 δις ευρώ ανά έτος, το χρηματοδοτικό κενό θα υπερβεί τα 55 δις ευρώ το 2014-2015. Τα υπόλοιπα είναι ηλιθιότητες που συντηρούνται από ένα άθλιο και τιποτένιο σύστημα ενημέρωσης. Βέβαια ο φερόμενος ως πρωθυπουργός κ. Σαμαράς μπορεί άνετα να συνεχίζει την τακτική της σχιζοφρένειας με δηλώσεις για «ανάκαμψη την επόμενη χρονιά». Στον ιδιαίτερο κόσμο όπου ο ίδιος κατοικοεδρεύει με την βοήθεια και της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής, όλα είναι πιθανά.

Η αλήθεια όμως είναι σκληρή. Το χρηματοδοτικό κενό μόνο από το χρέος, ακόμη κι αν επιτευχθούν οι στόχοι της τρόικας, είναι τεράστιο και αδύνατο να καλυφθεί. Ακόμη κι αν η χώρα βγει με την εγγύηση και το μαγείρεμα των ευρωκαρτέλ στις αγορές, θα πρέπει να ετοιμαστεί για επιτόκια που ξεπερνούν το 10% στα δεκαετή ομόλογα. Αυτό σημαίνει μια εκτίναξη του δημόσιου χρέους χωρίς προηγούμενο.

Για μια ακόμη φορά η Ελλάδα θα οδεύσει σ’ ένα νέο δανειακό πακέτο από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας αυτή τη φορά, που το αργότερο θα πρέπει να έχει κλείσει αρκετά πριν εκπνεύσει το 1ο εξάμηνο του 2014. Και τότε ότι έχει απομείνει από την δημόσια και ιδιωτική περιουσία θα μεταβιβαστεί αισίως στην κυριότητα του ΕΜΣ για να μας σώσει. Μόνο που κι αυτό δεν θα είναι αρκετό και μέσα έως το τέλος της διετίας θα επαναληφθεί το ίδιο σκηνικό με την ανακάλυψη νέου μεγάλου χρηματοδοτικού κενού. Κι αυτό θα συνεχιστεί μέχρι να μην μείνει λίθος επί λίθου σ’ αυτή τη χώρα, που μέχρι να τελειώσουν μαζί της δανειστές, τραπεζίτες, ευρωκράτες και δοσίλογοι θα μοιάζει με κάποια από τις αφρικανικές χώρες που έχουν καταστρέψει ανεπανόρθωτα οι Ευρωπαίοι αποικιοκράτες.